ΟΙ ΔΙΑΘΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ (ΕΚΤΡΟΠΕΣ)
Οι διαθλαστικές ανωμαλίες ή εκτροπές είναι καταστάσεις κατά τις οποίες η οπτική οξύτητα ενός οφθαλμού δεν είναι φυσιολογική χωρίς τη χρήση βοηθημάτων (γυαλιών ή φακών επαφής.
Οι διαθλαστικές ανωμαλίες οφείλονται σε ατέλειες του οπτικού συστήματος του οφθαλμού και συχνά έχουν σχέση με το μέγεθος του.
Οι διαθλαστικές εκτροπές είναι: η μυωπία, η υπερμετρωπία, ο αστιγματισμός και η πρεσβυωπία και διορθώνονται με γυαλιά, με φακούς επαφής και με διαθλαστικές επεμβάσεις με laser ή με ένθεση ειδικών ενδοφακών.
Κάθε χρόνο, εκατομμύρια άτομα με μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμό και πρεσβυωπία απελευθερώνονται από την εξάρτηση των γυαλιών και των φακών επαφής με τη βοήθεια της Διαθλαστικής Χειρουργικής, αποκτώντας μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Τι είναι η Μυωπία;
Η μυωπία είναι μία πολύ συχνή διαθλαστική ανωμαλία που παρατηρείται σε περισσότερο από 30% του γενικού πληθυσμού.
Στα μυωπικά μάτια οι εικόνες από το εξωτερικό περιβάλλον δεν εστιάζονται ακριβώς πάνω στο βυθό του ματιού, αλλά μπροστά από αυτόν, με αποτέλεσμα να μην φαίνονται καθαρά τα μακρινά αντικείμενα.
Η μυωπία οφείλεται είτε στο μεγάλο μέγεθος του οφθαλμού, είτε στην αυξημένη διαθλαστική δύναμη του κερατοειδή και του φακού.
Η μυωπία παρουσιάζεται συνήθως στην αρχή της εφηβείας, μεγαλώνει προοδευτικά με διαφορετικούς ρυθμούς και σταθεροποιείται στην ηλικία των 16-20 ετών.
Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστεί πολύ νωρίτερα και να φθάσει σε πολύ μεγάλα επίπεδα. Η μυωπία που εμφανίζεται σε μεγαλύτερη ηλικία σχετίζεται συνήθως με καταρράκτη.
Μυωπία μπορεί επίσης να παρουσιαστεί παροδικά σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.
Πως διορθώνεται η Μυωπία;
Μέχρι και πριν μερικά χρόνια, ο συνηθέστερος τρόπος αντιμετώπισης της μυωπίας ήταν τα γυαλιά και οι φακοί επαφής.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 90', οι επεμβάσεις με Laser για τη διόρθωση της μυωπίας άρχισαν να διαδίδονται σε όλες τις προηγμένες χώρες του κόσμου με μεγάλη ταχύτητα.
Σήμερα οι επεμβάσεις αυτές γίνονται από εξειδικευμένους χειρουργούς οφθαλμίατρους με εξελιγμένα μηχανήματα excimer laser και έχουν πολύ μεγάλη επιτυχία με μικρά ποσοστά επιπλοκών.
O διευθυντής του Κέντρου μας, καθ. Παντελής Παπαδόπουλος είναι ένας από τους πρώτους οφθαλμοχειρουργούς στην Ελλάδα που ξεκίνησαν τις επεμβάσεις αυτές το 1993.
H επέμβαση μπορεί να γίνει σε άτομα άνω των 18 ετών, στα οποία δεν υπάρχει κάποια άλλη παθολογική κατάσταση ματιών και στα οποία ο βαθμός της μυωπίας είναι σταθερός για τουλάχιστον ένα χρόνο.
Μοναδική εξαίρεση αυτού του κανόνα είναι οι νέοι με μυωπία που θέλουν να εισαχθούν σε στρατιωτικές σχολές και δεν πληρούν τα κριτήρια λόγω υψηλής μυωπίας.
Σε αυτή την περίπτωση, οι υποψήφιοι ενημερώνονται για την πιθανότητα εμφάνισης κάποιου βαθμού μυωπίας μετά την επέμβαση.
Τι είναι η Υπερμετρωπία;
Η υπερμετρωπία σχετίζεται συχνά με μικρό μέγεθος οφθαλμού ή με πολύ χαμηλή διαθλαστική δύναμη του κερατοειδή.
Στα υπερμετρωπικά μάτια οι εικόνες από το εξωτερικό περιβάλλον δεν εστιάζονται ακριβώς πάνω στο βυθό του ματιού, αλλά πίσω από αυτόν, με αποτέλεσμα να μην φαίνονται καθαρά τα μακρινά αντικείμενα και ιδίως τα κοντινά αντικείμενα.
Η υπερμετρωπία παρουσιάζεται συνήθως σε πολύ μικρές ηλικίες, αλλά τις περισσότερες φορές δεν γίνεται αντιληπτή, λόγω της εξουδετέρωσης της από τον οφθαλμό.
Με τα χρόνια όμως ο οφθαλμός μας χάνει σταδιακά αυτή την ικανότητα προσαρμογής με αποτέλεσμα την σταδιακή επιδείνωση της κοντινής, αλλά και της μακρινής όρασης.
Ο πονοκέφαλος και η συχνή κόπωση των ματιών μετά από διάβασμα είναι συνηθισμένο σύμπτωμα σε άτομα με υπερμετρωπία.
Πως διορθώνεται η Υπερμετρωπία;
H επέμβαση της υπερμετρωπίας με Laser μπορεί να γίνει σε άτομα άνω των 18 ετών, συνήθως όμως γίνεται σε άτομα άνω των 30, διότι σε μικρότερες ηλικίες η υπερμετρωπία εξουδετερώνεται σε μεγάλο βαθμό ακούσια από το ίδιο το άτομο και δεν δημιουργεί ενοχλήματα.
Αυτό που πρέπει να γνωρίζει ο υπερμέτρωπας είναι, ότι σε αντίθεση με τη μυωπία, συνήθως η υπερμετρωπία αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας.
Γι' αυτό το λόγο η διόρθωση με Laser δεν είναι μόνιμη. Είναι όμως πολύ χρήσιμη ώστε να βοηθήσει ένα νέο άτομο που δεν μπορεί να δεί ούτε κοντά ούτε μακριά, βελτιώνοντας την ποιότητα της όρασης του.
Τα Laser τελευταίας γενιάς, έχουν τη δυνατότητα να διορθώσουν μέχρι 6 διοπτρίες υπερμετρωπίας. Για μεγαλύτερους βαθμούς υπάρχει και η πολύ επιτυχημένη λύση των ενδοφακών.
Τι είναι ο Αστιγματισμός;
Ο αστιγματισμός σχετίζεται συχνότερα με ασύμμετρη καμπυλότητα της επιφάνειας του κερατοειδή και σε λίγες περιπτώσεις του κρυσταλλοειδούς φακού.
Θα μπορούσε κανείς να προσομοιάσει το αστιγματικό μάτι με την μπάλα του ράγκμπυ σε αντίθεση με τη μπάλα του ποδοσφαίρου.
Στα αστιγματικά μάτια, οι εικόνες από το εξωτερικό περιβάλλον δεν εστιάζονται ακριβώς πάνω στο βυθό του ματιού, αλλά σε διαφορετικά σημεία, εμπρός ή πίσω από τον βυθό.
Ο αστιγματισμός παρουσιάζεται σε πολύ μικρές ηλικίες, και συνήθως παραμένει σχεδόν σταθερός σε όλη της ζωή.
Αν παρατηρηθεί απότομη αύξηση αστιγματισμού σε μεγαλύτερες ηλικίες, και δεν σχετίζεται με κάποιο τραυματισμό, επέμβαση ή πτερύγιο, αυτό μπορεί να υποδηλώνει κερατόκωνο.
Η συχνή κόπωση των ματιών και η θολή όραση είναι συχνά συμπτώματα του αστιγματισμού. Διακρίνεται σε μυωπικό, υπερμετρωπικό και μεικτό αστιγματισμό.
Πως διορθώνεται ο Αστιγματισμός;
Η διόρθωση του αστιγματισμού γίνεται με τα Excimer και Femtosecond Laser, όπως και η μυωπία, αλλά και με αστιγματικές κερατικές τομές, καθώς επίσης και με ένθεση τορικών ενδοφακών.
Ο αστιγματισμός πολλές φορές συνυπάρχει μαζι με μυωπία ή υπερμετρωπία.
Ο απλός αστιγματισμός, ο οποίος είναι μικρότερος των 1,5-2 διοπτριών σπάνια χρειάζεται διόρθωση.
Όταν όμως πρόκειται να γίνει επέμβαση με Excimer Laser για μυωπία ή υπερμετρωπία, τότε διορθώνεται το σύνολο των διαθλαστικών ανωμαλιών.
Ο υποψήφιος για αυτές τις επεμβάσεις πρέπει να γνωρίζει ότι ο στόχος όλων των διαθλαστικών επεμβάσεων είναι να απαλλάξει το άτομο από την εξάρτηση των γυαλιών και των φακών επαφής, έστω και αν ο τελικός μετεγχειρητικός βαθμός δεν είναι μηδενισμένος.
Τι είναι η Πρεσβυωπία;
Η πρεσβυωπία παρουσιάζεται συνήθως στην ηλικία των 45 ετών και είναι η αδυναμία του οφθαλμού να μπορεί να εστιάζει σε κοντινή απόσταση, πχ διαβάσματος.
Σε άτομα με υπερμετρωπία, η πρεσβυωπία θα εμφανιστεί σε μικρότερη ηλικία.
Οι μύωπες μπορεί να μη χρειαστούν ποτέ γυαλιά πρεσβυωπίας, επειδή λόγω της μυωπίας τους εστιάζουν καλά σε κοντινές αποστάσεις.
Πιστεύεται ότι η πρεσβυωπία οφείλεται στη σκλήρυνση του κρυσταλλοειδούς φακού και αντιμετωπίζεται με γυαλιά κοντινής οράσεως (μονοεστιακά ή πολυεστιακά), με πολυεστιακούς φακούς επαφής, με πολυεστιακούς ενδοφακούς και τώρα τελευταία με ενδοκερατικά ενθέματα που τοποθετούνται σε ένα οφθαλμό.
Πως διορθώνεται η Πρεσβυωπία
Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, ο συνηθέστερος τρόπος αντιμετώπισης της πρεσβυωπίας ήταν τα γυαλιά και οι φακοί επαφής (πολυεστιακοί ή μονοεστιακοί με εφαρμογή της τεχνικής monovision).
Στην εποχή μας, ο χειρουργός οφθαλμίατρος έχει στη διάθεση του αρκετές επιλογές σύγχρονων χειρουργικών μεθόδων, ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει την κάθε περίπτωση με την καταλληλότερη μέθοδο.
Ο οφθαλμίατρος μπορεί να επέμβει στον κερατοειδή σμιλεύοντας στην επιφάνεια του ένα πολυεστιακό προφίλ με Excimer ή FemtoLaser, δημιουργώντας μυωπία στον ένα οφθαλμό (μέθοδος monovision), τοποθετώντας ένα μικρό ένθετο φακό στο εσωτερικό του κερατοειδή ή αντικαθιστώντας τον κρυσταλλοειδή φακό με πολυεστιακούς ενδοφακούς ή μονοεστιακούς ενδοφακούς με τη μέθοδο monovision.
Ο διευθυντής του Κέντρου μας. καθ. Παντελής Παπαδόπουλος εφαρμόζει εδώ και πολλά χρόνια τις περισσότερες από τις παραπάνω μεθόδους με μεγάλη επιτυχία.
ΠΩΣ ΔΙΟΡΘΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΑΘΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ (ΕΚΤΡΟΠΕΣ)
Η Διαθλαστική Χειρουργική αποτελείται από ένα σύνολο διαφορετικών χειρουργικών μεθόδων που αποσκοπούν να απαλλάξουν το άτομα από την εξάρτηση των γυαλιών και των φακών επαφής.
Ο χειρουργός οφθαλμίατρος έχει σήμερα στη διάθεση του πολλούς τρόπους για να μπορεί να διορθώσει σχεδόν όλα τα διαθλαστικά σφάλματα.
Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου εξαρτάται από το βαθμό του διαθλαστικού προβλήματος, την ηλικία, την κατάσταση του οφθαλμού, τις ανάγκες και τον τρόπο ζωής του κάθε ατόμου. Για το λόγο αυτό, η προσέγγιση σε κάθε περίπτωση είναι εντελώς εξατομικευμένη.
Excimer και Femtosecond Laser
Στις αρχές της δεκαετίας του 90, το Excimer (Excited Dimmer) Laser (αριστερά) έφερε την επανάσταση στη Διαθλαστική Χειρουργική, δίνοντας την δυνατότητα στον χειρουργό οφθαλμίατρο να μπορεί να διορθώσει με ακρίβεια την μυωπία λεπτύνοντας την επιφάνεια του κερατοειδή.
Στη συνέχεια η εξέλιξη ήταν ραγδαία με τις βελτιώσεις των μηχανημάτων να προσθέτουν την διόρθωση της υπερμετρωπίας και του αστιγματισμού στις επιλογές του χειρουργού.
Περίπου δέκα χρόνια αργότερα, το Femtosecond Laser (δεξιά) ήρθε να αντικαταστήσει τον μηχανικό κερατοτομο στις επεμβάσεις Lasik, βελτιώνοντας περαιτέρω τα αποτελέσματα της διαθλαστικής χειρουργικής.
LASIK και PRK (Επιφανειακή Μέθοδος)
Οι δύο βασικές τεχνικές που εφαρμόζονται σήμερα στη διόρθωση της μυωπίας με Excimer Laser, είναι η Lasik και η επιφανειακή μέθοδος.
Η δεύτερη ονομάζεται και PRK, LASEK ή Epi-lasik. Και στις δύο μεθόδους, η διόρθωση επιτυγχάνεται με τη λέπτυνση της κεντρικής περιοχής της πρόσθιας στιβάδας του ματιού, του κερατοειδούς.
Στην επιφανειακή μέθοδο χρησιμοποιείται μόνο το Excimer Laser, ενώ στη Lasik, αρχικα δημιουργείται ένας λεπτός κρημνός με Femtosecond Laser και στη συνέχεια το Excimer Laser.
Στην επιφανειακή μέθοδο, το laser εφαρμόζεται μόνο στην επιφάνεια, αφού αφαιρεθούν τα επιθηλιακά κύτταρα με Laser η μηχανικό τρόπο.
Στη μέθοδο Lasik, αρχικά παρασκευάζεται ένας λεπτός κρημνός με Femto Laser η με ειδικό κερατοτόμο, και στη συνέχεια το Laser εφαρμόζεται πιό βαθιά.
Οι δύο μέθοδοι έχουν σημαντικές διαφορές ως προς το χρόνο αποκατάστασης και μετεγχειρητικής παρακολούθησης.
Στη μέθοδο Lasik, η αποκατάσταση είναι ταχύτερη, η μετεγχειρητική περίοδος μικρότερη και δεν υπάρχουν σημαντικές μετεγχειρητικές ενοχλήσεις.
Στην επιφανειακή μέθοδο (PRK), η επιστροφή στις κανονικές δραστηριότητες μπορεί να γίνει μετά από 3-4 μέρες, η μετεγχειρητική περίοδος είναι μεγαλύτερη και μπορεί να υπάρχουν έντονα ενοχλήματα τα πρώτα 24ωρα, όπως δάκρυσμα, τσούξιμο, άλγος κλπ.
Η Lasik, όμως, δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε ματιά που έχουν λεπτό κερατοειδή ή σε μάτια με πολύ υψηλή μυωπία. Τα αποτελέσματα και με τις δύο μεθόδους είναι πολύ καλά.
Ενδοκερατικά Ενθέματα
Τα ενδοκερατικά ενθέματα ειναι πολυ λεπτοί, μικροί φακοί ή διαφράγματα, τα οποίοι τοποθετούνται μέσα στον κερατοειδή χιτώνα για τη διόρθωση της πρεσβυωπίας.
Εφαρμόζονται στον ένα οφθαλμό και βασίζονται στη αρχή της στενοπικού διαφράγματος και στη μέθοδο monovision, βελτιώνοντας την κοντινή όραση.
Η βασική διαφορά από τις άλλες τεχνικές monovision είναι ότι δεν επηρεάζουν ιδιαίτερα την μακρινή όραση.
To Acufocus Kamra είναι το ένθεμα με το οποίο υπάρχει η μεγαλύτερη εμπειρία σε σχέση με τα υπόλοιπα, έχοντας εμφυτευτεί σε περισσοτερο απο 30.000 άτομα παγκοσμίως.
Το ένθεμα τοποθετείται μέσα στα στρώματα του κερατοειδούς, αφού πρώτα έχει ανοιχθεί μια λεπτή σχισμή με Femto laser. Eχει πάχος μόνο 5 μικρών ( 1 μικρο=1/1000 του χιλιοστού). Είναι, δηλάδη, 0,005 χιλιοστα.
Φέρει στο κέντρο μια μικρή οπή, η οποία βοηθά στην βελτίωση της όρασης.
Τα ενθέματα απευθύνονται σε πρεσβύωπες, οι οποίοι δεν έχουν καθόλου καταρράκτη η σε αυτούς που έχουν χειρουργηθεί ήδη από καταρράκτη με μονοεστιακό ενδοφακό.
Ο υποψήφιος γι'αυτή την επέμβαση δεν θα πρέπει να έχει θολερότητες στον κερατοειδή και στον οπτικό άξονα.Το ένθεμα τοποθετείται στον ένα οφθαλμό, παρέχοντας ικανοποιητική κοντινή όραση, ιδίως σε μεσαίες αποστάσεις.
Η τεχνική αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι είναι αναστρέψιμη και οτι δεν επηρεάζεται σημαντικά η μακρινή όραση.
Οι Ενδοφακοί
Η μεγάλη πλειοψηφία των υποψηφίων οφθαλμών για διαθλαστική ειρουργική είναι κατάλληλη για διόρθωση με Excimer Laser.
Η διαθλαστική χειρουργική με ενδοφακούς εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή ή αντενδείκνυται η χειρουργική με Laser στον κερατοειδή, στην επιφάνεια, δηλαδή του ματιού.
Οι περιπτώσεις αυτές είναι πχ. μία μεγάλη μυωπία ή υπερμετρωπία που υπερβαίνει τις δυνατότητες των μηχανημάτων Laser, μάτια με παθολογία στον κερατοειδή, άτομα που έχουν κάνει μεταμόσχευση κερατοειδούς, άτομα με θόλωση στον κρυσταλλοειδή φακό και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Κάποιες παθολογικές καταστάσεις του οφθαλμού, όπως πχ. χαμηλός αριθμός ενδοθηλιακών κυττάρων, μπορούν να επηρεάσουν την επιλογή της μεθόδου ή και ακόμα να μην επιτρέψουν την επέμβαση.
Οι ενδοφακοί διακρίνονται σε αυτούς που τοποθετούνται μπροστά και πίσω από την ίριδα, στον πρόσθιο και στον οπίσθιο θάλαμο του οφθαλμού, αντίστοιχα.
Μέθοδος Monovision
Με την μέθοδο Monovision, o κάθε οφθαλμός ρυθμίζεται έτσι, ώστε να μπορεί να εστιάζει σε διαφορετική απόσταση.
Με τον τρόπο αυτό, το ένα μάτι βλέπει καθαρά μακριά, ενώ το άλλο κοντά. Συνήθως το επικρατέστερο μάτι ρυθμίζεται για την μακρινή απόσταση, ενώ το άλλο γίνεται μυωπικό (1,25-2,50 Διοπτρίες).
Στους περισσότερους ανθρώπους, αυτό δεν δημιουργεί ενοχλήσεις ή ζαλάδα. Επιπρόσθετα, για αυτούς που ενδιαφέρονται, υπάρχει η δυνατότητα να δοκιμάσουν αυτό τον τρόπο όρασης με φακούς επαφής πριν κάνουν την επέμβαση.
Το Μonovision είναι μια πολύ καλή λύση για άτομα στα οποία δεν ενδείκνυται η εμφύτευση πολυεστιακών ενδοφακών.